Araştırmacılar, mentol solumanın beyindeki iltihaplanmayı düzenleyen interlökin-1-beta (IL-1β) proteininde azalmaya yol açtığını belirledi. Normalde vücudun bağışıklık tepkisini düzenleyen bu protein, kontrolsüz olduğunda zarar verebiliyor. Alzheimer hastalarında artan iltihaplanma, hastalığın ilerlemesine katkıda bulunuyor.
Araştırma ekibi, Nisan 2023’te yayımlanan çalışmada, belirli kokuların Alzheimer için terapötik bir araç olarak kullanılabileceğini öne sürüyor. Araştırmacılar, “Eğer hangi kokuların hangi beyin ve bağışıklık sistemi tepkilerini tetiklediğini belirleyebilirsek, bu bilgiyi sağlık alanında değerlendirmek mümkün olabilir.” diyor.
İspanya’daki Uygulamalı Tıbbi Araştırmalar Merkezi’nden (CIMA) immünolog Juan José Lasarte, “Olfaktör sistemin (koku alma sistemi) bağışıklık ve merkezi sinir sistemi üzerindeki rolüne odaklandık. Hayvan modellerinde mentolün bağışıklık sistemini uyarıcı bir koku olduğunu doğruladık” dedi.
Ancak Lasarte’ye göre araştırmanın en ilginç yanı, altı ay boyunca kısa süreli mentol soluma seanslarına tabi tutulan Alzheimer’lı farelerin bilişsel gerileme yaşamadığının görülmesi. Üstelik sağlıklı genç farelerde de bilişsel yetilerde artış gözlendi.
Daha önce yapılan araştırmalar mentol solumanın bağışıklık sistemini güçlendirdiğini ortaya koymuştu. Bu yeni çalışmada ise mentolün farelerin bilişsel fonksiyonlarını da geliştirdiği laboratuvar testleriyle kanıtlandı.
Alzheimer’lı farelerde altı ay süren mentol soluma süreci, hafıza ve bilişsel yetilerin bozulmasını durdurdu. Aynı zamanda IL-1β proteininin beyindeki seviyelerini güvenli aralığa çektiği gözlemlendi.
CIMA’dan immünolog Noelia Casares, “Bu çalışma, bağışıklık sistemi, merkezi sinir sistemi ve koku duyusu arasındaki bağlantıyı anlamada önemli bir adım. Sonuçlar, kokular ve bağışıklık düzenleyicilerin Alzheimer ve diğer merkezi sinir sistemi hastalıklarının önlenmesi ve tedavisinde önemli bir rol oynayabileceğini gösteriyor” dedi.
Ancak bilim insanları, bu sonuçların insanlar üzerinde de test edilmesi gerektiğini belirtiyor. Mentol gibi kokuların insan beynindeki etkilerini daha iyi anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyuluyor.
Mentol, nane bitkisinden (özellikle Mentha arvensis ve Mentha piperita) elde edilen veya sentetik olarak üretilen organik bir bileşiktir. Serinletici ve ferahlatıcı etkisiyle bilinen mentol, gıda, kozmetik ve ilaç sanayinde yaygın olarak kullanılır. Antiseptik, ağrı kesici ve solunum açıcı özellikleri nedeniyle öksürük şurupları, burun spreyleri ve topikal kremlerde sıkça bulunur.
